Macar Mitolojisi
MACAR MİTOLOJİSİ Büyük ölçüde geçen yüzyılda derlenen masal ve halk şarkılarının yanı sıra Ortaçağ kronikleri ve arkeolojik bulgular Macar efsane ve tanrıları hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır.
Macar Kozmolojisi
Macar kozmolojisinde dünya tanrıların yaşadığı ve İsten’in hüküm sürdüğü Üst
Dünya (Felső világ), insanların yaşadığı Orta Dünya ve Ölülerin yaşayıp Ördög’ün hüküm sürdüğü Alt Dünya (Alsó világ) adlı üç tabakadan (révülés) oluşmakta olup, bunların ortasında altın elmalar veren Dünya Ağacı veya Hayat Ağacı (Világfa veya Életfa) yer almaktaydı.
Macarların en önemli tanrısı İsten dünyayı ve insanların kaderini kontrol eden, gökyüzünden insanları gözetlerken yıldırımlar göndererek uyaran kudretli bir varlık olmasına karşın yeryüzünü tek başına değil kötü karşıtı Ördög’ün yardımıyla yaratabilmiştir. İnsanlar için iyi ve güzel olan her şeyi İsten, kötü ve zararlı olan her şeyi ise Ördög yaratmıştır. Sonradan Boldogasszony (Kutsal Hanım) olarak da anılan İsten’in karısı Istenanya (Ana tanrıça) Hıristiyanlığın kabulünün ardından Meryem Ana ile özdeşleştirilmiştir. Ayrıca savaş tanrısı Hadur, her ikisi de dişi varlıklar olarak tasvir edilen güneş ile ay diğer önemli tanrısal varlıklardır.
Macar mitolojisinde, dünya ağacı genellikle bir at veya ren geyiğinden büyümektedir. Ağacın yaprakları tanrıların yaşadığı üst dünyadır. Orta dünya bizim yani insanların yaşadığı gövdeye denk düşer. Yeraltı dünyası ise köklerdedir. Ağacın dallarında ise altın elmalar, güneş ve ay hatta Macaristan’ın milli sembolü kabul edilen Turul (Tuğrul) kuşu bulunmaktadır.
Macar Mitolojisinde Doğa Ruhları ve diğer Doğaüstü Varlıklar
Yeryüzünde insanların yanı sıra çeşitli doğaüstü varlıklar da yaşamakta olup, denizkızları (sellő), Rüzgâr Ana Szélanya, Rüzgâr Beyi Szélkirály, korkunç ejderha Sárkány, hayaletler (lidérc), cinler (manók), periler (tündérek), cadılar (bábák), devler (Óriások) ve cüceler (törpék) bunların başlıcalarıdır.
Macar Dini
Macarların eski dininin tüm Türk ve Moğol halklarının bilinen ilk inancı olan Tengricilik ya da Gök tanrı dini olduğu, tanrı İsten’e ibadet etmenin yanı sıra Animizm, Şamanizm, Totemizm bu inancın ana hatlarını oluşturduğu iddia edilmektedir. Táltos adıyla bilinip, doğumsal anomalisi olan kişiler arasında seçilen Macar şamanlar şifacılık yeteneklerinin yanı sıra Üst, Orta ve Alt dünyalar arasında seyahat etmekte ruhlar âlemiyle insanlar arasında köprü görevi görmekteydiler. Ölümden sonra ruhun bedenden ayrıldığına inanılır, beden doğuya bakacak şekilde bir nehir kenarında yakılır, eğer ölen kişi iyiyse sonsuz huzurun hüküm sürdüğü Öteki Dünya’ya kötüyse Ördög’ün yanına gideceğine inanılırdı.
Magyar
Magyar, Macar halkına adını veren güneş tanrısının adı olup, gök tanrı ile toprak ananın oğlu kabul edilmekte, aynı zamanda Macar dilinde “insan” anlamına gelmekteydi.